Terapia fotodynamiczna i jej zastosowanie…
Terapię fotodynamiczną (PDT) obecnie stosuje się najczęściej w terapii zmian przed nowotworowych i nowotworowych m.in. narządu rodnego. Terapia ta znajduje również szerokie zastosowanie w dermatoonkologii, w leczeniu rogowacenia słonecznego, raka kolczystokomórkowego in situ oraz raka podstawnokomórkowego.
Do najczęściej leczonych terapią fotodynamiczną jednostek chorobowych zalicza się liszaja twardzinowego narządów płciowych występuje u obu płci, jest przewlekłym, włókniejąco-zanikowym stanem zapalnym uznawanym za stan przed nowotworowy predysponujący do rozwoju raka kolczystokomórkowego. Dolegliwości subiektywne zgłaszane przez pacjentów z tym schorzeniem to głównie nasilony świąd w okolicy zmian.
W leczeniu stosuje się miejscowe glikokortykosteroidy o dużej mocy jednak wyniki terapii nie zawsze są satysfakcjonujące, a objawy nawracają po odstawieniu leczenia. Zastosowanie PDT dotyczy głównie liszaja twardzinowego sromu. Okazuje się, że terapia ta ma korzystny wpływ na zmniejszenie dolegliwości (świądu), w mniejszym stopniu lub w ogóle wpływa na poprawę kliniczną zmian. Dotychczasowe dane nie pozwalają na jednoznaczne określenie skuteczności i ustalenie wytycznych, jednak jest to opcja terapeutyczna, którą należy rozważyć u pacjentek z nieskutecznością dotychczasowego leczenia.
Stosunkowo nieliczne przeciwwskazania oraz działania niepożądane sprawiają, że terapia fotodynamiczna wydaje się być obiecującą metodą leczenia również w innych wskazaniach.
Coraz liczniejsze doniesienia wskazują na jej przydatność w schorzeniach nie onkologicznych, takich jak:
keratozy posłoneczne/rogowacenie słoneczne- jest chorobą, która powstaje na podłożu skóry starczej lub uszkodzonej przez promieniowanie ultrafioletowe,
czy trądzik pospolity- jest przewlekłą zapalną chorobą skóry- dotyka dużej grupy pacjentów, zwłaszcza w wieku nastoletnim. W trakcie PDT leczenia trądziku pospolitego obserwuje się znaczne zmniejszenie (do 60–70%) zapalnych wykwitów trądzikowych. Niekiedy dochodzi także do hamowania wytwarzania łoju poprzez uszkodzenie gruczołów łojowych.
W trakcie terapii fotodynamicznej często odczuwa się ból/pieczenie, chociaż jego nasilenie jest bardzo zróżnicowane. Objaw ten pojawia się zwykle w ciągu kilku minut od rozpoczęcia ekspozycji na światło i przypuszczalnie odzwierciedla stymulację nerwów lub uszkodzenie tkanek przez reaktywne formy tlenu, co prawdopodobnie nasila się w wyniku przegrzania. Większość pacjentów dobrze znosi zabieg bez konieczności znieczulenia, ale doświadczanie bólu jest bardziej prawdopodobne w przypadku poddawania zabiegowi większych powierzchni skóry, zwłaszcza w dobrze unerwionych okolicach (twarz, ręce, krocze).
Często po zabiegu pojawiają się rumień i obrzęk z nadżerkami, z tworzeniem się strupków i gojeniem w ciągu 2–6 tygodni, ale rzadko dochodzi do owrzodzeń. Po PDT miejscowa nadwrażliwość na światło może utrzymywać się przez 48 godzin. Rzadko obserwuje się przypadki pozapalnych odbarwień i przebarwień.
Metoda terapii fotodynamicznej odznacza się wieloma bardzo istotnymi zaletami, które korzystnie wyróżniają ją spośród stosowanych obecnie technik terapeutycznych. Pozwala przede wszystkim na miejscowe i wybiórcze niszczenie tkanki chorej, bez zbędnych uszkodzeń tkanek zdrowych. Jest metodą mało inwazyjną, ogólnie dobrze tolerowaną, daje dobre efekty kosmetyczne i może być wielokrotnie powtarzana.
Poniżej efekty 1 zabiegu terapii fotodynamicznej w leczeniu keratozy posłonecznej w okolicy czoła (przed/po)
